Ucieczka od przyrody

Ostatnio posłuchałam konferencji NASA o tym, że odkryto 7 planet, na których mogą być dobre warunki do uformowania się życia. Wielkość i temperaturę mają bardzo podobną do ziemskiej, ale widok z ich powierzchni jest zdecydowanie kosmiczny: olbrzymie czerwone słońce i sąsiadujące z nim planety z wyraźnie rysującą się strukturą. Słuchałam o tych rewelacjach z zapartym tchem, bo w zgiełku miasta i w czterech ścianach biura nieziemsko jest przypomnieć sobie, że jesteśmy wszyscy zawieszeni gdzieś w kosmosie. Tacy malutcy z wielkimi problemami, które są jak pyłek kurzu przy majestacie wszechświata. 

Źródło: NASA

Opis widoku z powierzchni Trappist 1e pobudza wyobraźnię. Najbardziej chyba działa na nią to, że takie planety istnieją i że gdzieś tam 40 lat świetlnych od nas są inne światy, być może inne ekosystemy i powalający widok na niebo. Naukowcy NASA powtarzali na ostatniej konferencji, że ludzkość nie powinna już pytać, czy istnieje życie w kosmosie, tylko zastanawiać się, gdzie to życie i ile go jest. 

Myślę, że to, że jest życie na Ziemi to najlepszy dowód na to, że w kosmosie istnieją inne formy życia. Pojawia się z rzadka i w naprawdę wyjątkowych warunkach - ale niewątpliwie jest. Ziemia nie może być jedynym takim przypadkiem spośród miliardów planet. Twierdzenie, że jesteśmy jedyni i wyjątkowi wydaje mi się śmieszne i pełne pychy. Myślę, że dobrze zrobiłoby ludzkości odkrycie innych form życia na którejś z nowo odkrytych planet. 

Potrzebujemy pokory i łączności z kosmosem, bo często za bardzo skupiamy się na małych sprawach. Przydałoby się nam od czasu do czasu oderwać od tej gonitwy i rywalizacji, od przejmowania się rozdwojonymi końcówkami, plamą na bluzce czy stresującą rozmową kwalifikacyjną. Czasem pytam siebie: jakie to ma znaczenie wobec kosmosu? To, czym się przejmuję, dzieje się w mojej głowie i zazwyczaj nie będzie miało żadnego znaczenia w przyszłości. 

Życie w miastach sprawia, że zapominamy, że jesteśmy częścią natury i kosmosu. Kiedy raz na jakiś czas znajdziemy się wśród gór, nad morzem albo w lesie, dopiero wtedy zdarza nam się przypomnieć sobie, że to jest właśnie Ziemia, na której mieszkamy i od której zależy nasze życie. Nie pamiętamy o tym, że natura mimo wszystko nadal ma nad nami władzę. Otacza nas opieką i karmi, ale potrafi być też śmiertelnie niebezpieczna, jak lwica pilnująca młodych. W przyrodzie zaprogramowane jest przeżycie za wszelką cenę, ale nie jednostek, tylko całych gatunków. Wszyscy bierzemy udział w tajemniczym projekcie natury, który bezustannie udoskonala swoje dzieło. Słabi mają wymrzeć, pozostaną tylko ci najlepiej dostosowani. 

Tak łatwo jest o tym zapomnieć, kiedy spędzamy życie w mieście, gdzie do minimum ograniczony jest nasz kontakt z przyrodą. Odczuwamy ją właściwie tylko poprzez warunki atmosferyczne, kiedy akurat o godzinie, kiedy masz wyjść z pracy, rozszalała się burza. Na codzień woda w kranie jest, jedzenie kupujemy w sklepie, ogrzewamy się w trwałych budynkach z betonu i rozjaśniamy noc jednym pstryknięciem włącznika. Nabieramy pewności, że tak będzie zawsze i zapominamy, że nic nie jest tak trwałe jak wygląda. Oprócz natury. 

Rozwój technologii sprawił, że współczesny człowiek nie byłby w stanie przeżyć w bezpośrednim starciu z tą lwicą, jaką jest przyroda. Nie wiedziałby, które rośliny są jadalne, jak zbudować schronienie i jak rozpalić ogień. Taki człowiek bałby się wszystkich niezidentyfikowanych dźwięków. Odczuwam ten strach za każdym razem, kiedy po dłuższym czasie mam przenocować w namiocie “na dziko”. Wtedy każdy dźwięk wydaje się podejrzany. 

Słychać kroki i nie wiadomo, czy to dzik, jeleń, czy w najgorszym wypadku człowiek. Szumi wiatr i skrzypią drzewa, pada deszcz, a czasem odezwie się jakiś ptak albo zaszczeka sarna. Po kilku takich nocach, jestem w stanie spać głęboko i spokojnie. Rozpoznaję dźwięk kopyt dzika i wiem, jakich owadów i zwierząt mogę spodziewać się w wysokiej trawie, na wysuszonym polu i na skraju lasu. Ale świadomość, jak bardzo oderwani jesteśmy od przyrody jest wtedy niezmiennie uderzająca. 

W miastach nie widzimy już nawet gwiazd. Księżyc często zasłonięty jest jakimś budynkiem. Nie wiemy, gdzie jest zachód i wschód. Żyjemy w ten sposób zaledwie od kilkudziesięciu lat. Jeszcze w połowie dwudziestego wieku ludzie częściej jeździli albo mieszkali na wsi. Migracje do wielkich miast w poszukiwaniu pracy to trend ogólnoświatowy. Zanikanie łączności z przyrodą i wszechświatem będzie postępować. Będziemy coraz bardziej bać się dzikich zwierząt, brzydzić się owadów i z irytacją przyjmować zamoczenie ubrań w deszczu. Będziemy coraz słabsi. 

A przecież wszyscy nasi przodkowie mieli bliski kontakt z naturą, więc my również czujemy często nieuświadomioną tęsknotę za wielką przestrzenią, chaotyczną zielenią lasów, skrzypieniem igieł sosny pod stopami i miękkością mchu. Poza miastem odnajdujemy spokój, układamy myśli, budujemy dystans. Monitor on Psychology opisał badanie, z którego wynika, że ludzie po spędzeniu czasu na łonie przyrody czują się lepiej nastawieni do świata i odczuwają mniej gniewnych emocji. W kontakcie z przyrodą wracamy do siebie. 

Widok na planecie Trappist 1e musi być powalający. Ale nam póki co nie będzie dane zobaczyć go na własne oczy. Mamy jednak Ziemię z jej nieograniczonym pięknem i majestatem. Następnym razem, kiedy spojrzysz w niebo i zobaczysz słońce i księżyc, pomyśl o wieczności, oderwij się od problemów życia codziennego i poczuj, jak dobrze jest oddychać.